Een groot gemis

Ach Herr, lehre uns bedenken dass wir sterben müssen, auf dass wir klug werden (BWV 106)

Op zaterdag 7 september ontvingen we het schokkende nieuws dat Eduard van Hengel op donderdag 5 september was overleden. Dat hij ernstig ziek was wisten we, maar we dachten nog hoop te mogen hebben. Dat bleek helaas niet zo te zijn.

Eduard was binnen en buiten BCU-kringen bekend. Ja, je mag gerust zeggen befaamd. Elk vocaal werk van Johann Sebastian Bach had hij doorwrocht geanalyseerd en op zijn website glashelder en gedetailleerd uitgelegd. Een waar, monumentaal levenswerk en voor ontelbare Bach liefhebbers een rijke bron van informatie.

Eduard ontbrak zelden bij onze maandelijkse uitvoeringen waar hij een vertrouwd en bijzonder gewaardeerd koordeelnemer was, een rots in de branding van de bassenpartij. Je kon hem altijd aanschieten als je “iets” over Bach wilde weten, en als hij geen antwoord kon geven, dan was dat er niet. Onze nieuwsbrief en website werden door hem scherp in het oog gehouden en waar nodig reikte hij ons correcties aan. En als lid van de programmacommissie speelde hij een belangrijke rol in de jaarlijkse programmering.

Hij was opgeleid als kernfysicus, maar hij richtte zich na zijn studie vooral op maatschappelijke en (wetenschaps)filosofische kwesties, en werkte jarenlang bij Wageningen Universiteit bij de vakgroep wijsbegeerte. Maar zijn echte liefde betrof het werk van Bach en na zijn pensionering werd hij ‘amateurmusicoloog’ (zoals hij het zelf met de nodige understatement noemde) om betere toelichtingen bij uitvoeringen van Bachs werk te kunnen maken. De samenwerking met zijn vrouw Ria, die veel Bach-teksten prachtig vertaalde, was een gouden greep. Zelfs de meest obscure woorden en zinnen werden door hun samenwerking ontrafeld en begrijpelijk gemaakt.

Hij was een nuchter mens, die zijn waardering voor de muziek niet uitdrukte in lofprijzingen maar door de beschrijving van de structuur ervan de lezer en toehoorder leerde beter te luisteren en te zingen. En als de muziek te verpletterend mooi was, citeerde hij liever een autoriteit die dat ook beweerde dan zelf de loftrompet te steken. Ja, we gaan deze vriendelijke, erudiete en van Bach vervulde mens erg missen. En zijn in gedachten bij Ria en Mirjam en de rest van zijn familie en vrienden.

Download: Een groot gemis (pdf)